Ίδρυση και Αποστολή

Το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Τέχνη και Δημόσια Σφαίρα» αποτελεί μια συνεργασία του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, ως επισπεύδον, και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ. Το ΔΠΜΣ «Τέχνη και Δημόσια Σφαίρα» ιδρύθηκε με το ΦΕΚ 5232/τ.Β΄/22-11-2018 (Ίδρυση), ΦΕΚ 367/τ.Β΄/12-2-2019 (Διόρθωση Ίδρυσης), ΦΕΚ 1155/τ.Β΄/03-04-2020 (Κανονισμός) και λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020.

Επιστημονικό πεδίο

Σε διεθνές επίπεδο, η συσχέτιση της τέχνης με το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής δράσης και παρέμβασης βρίσκεται στο επίκεντρο της ακαδημαϊκής έρευνας, αλλά και της πολιτιστικής, καλλιτεχνικής και κοινωνικής θεσμικής δραστηριότητας, ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, κάτι που έχει εμφανές αντίκτυπο και στην ανάπτυξη σχετικών διεπιστημονικών και διακαλλιτεχνικών γνωστικών πεδίων. Το ΔΠΜΣ «Τέχνη και Δημόσια Σφαίρα» συγκροτήθηκε στη βάση αυτού του ευρέως πεδίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς τάσεις και το εντεινόμενο ακαδημαϊκό και επαγγελματικό ενδιαφέρον και στη χώρα μας όσον αφορά την κοινωνική διάσταση της τέχνης με διατομεακές, διακαλλιτεχνικές και διεπιστημονικές εκφράσεις, όπως η συμμετοχική και κοινοτική τέχνη, η τέχνη του κοινωνικού ακτιβισμού, η φεμινιστική, μεταποικιακή, οικολογική κ.λπ. τέχνη, η εκπαιδευτική διάσταση της τέχνης κ.λπ. Το συγκεκριμένο ΔΠΜΣ έρχεται να καλύψει το υφιστάμενο κενό στην χώρα σε επίπεδο μεταπτυχιακής έρευνας και διδασκαλίας στο πεδίο αυτό. Το διεθνές ακαδημαϊκό ενδιαφέρον σχετικά με τη διεπιστημονική και διακαλλιτεχνική αυτή έρευνα είναι εμφανές σε αντίστοιχα ακαδημαϊκά προγράμματα μεγάλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Αντικείμενο και Σκοπός του ΔΠΜΣ

Αντικείμενο του Δ.Π.Μ.Σ. είναι η συσχέτιση της τέχνης με το πεδίο της κοινωνικής και πολιτικής δράσης και παρέμβασης, αλλά και της πολιτιστικής, καλλιτεχνικής και κοινωνικής θεσμικής δραστηριότητας.

Σκοπός του Δ.Π.Μ.Σ. είναι ο εμπλουτισμός, η εμβάθυνση και η διεύρυνση, (α) της έρευνας για τις καλλιτεχνικές πρακτικές στο πλαίσιο των ανθρωπιστικών και συγκεκριμένα των ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, (β) του ρόλου της εικαστικής δημιουργίας στη δημόσια σφαίρα στο πλαίσιο των Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, και (γ) της εναργούς διασύνδεσης των δύο παραπάνω διαστάσεων.

Οι παραπάνω σκοποί επιτυγχάνονται με την παροχή υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών σε δύο ειδικεύσεις:

α. «Καλλιτεχνικές δράσεις και πρακτικές»: Η ειδίκευση Καλλιτεχνικές Δράσεις και Πρακτικές αποσκοπεί να εξοικειώσει τους/τις φοιτητές/τριες με τις νέες προκλήσεις της δημιουργίας στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο χώρο, ερευνώντας κριτικά το ρόλο της τέχνης και τις πρακτικές της. Εξερευνά τη σχέση της εικαστικής δημιουργίας με την πολιτική και επιχειρεί, παράλληλα με την μορφοπλαστική, και την εννοιολογική εμβάθυνση του εικαστικού έργου, με νέες μορφές καλλιτεχνικών δράσεων και πρακτικών που συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την τεκμηρίωση, την παρέμβαση, τη συμμετοχή, τη συλλογική δράση, τις κατασκευές, τα εικονικά περιβάλλοντα κ.ά.

β. «Ιστορική, Πολιτική και Ερμηνευτική Διερεύνηση της Τέχνης»: Η ειδίκευση Ιστορική, Πολιτική και Ερμηνευτική Διερεύνηση της Τέχνης αποσκοπεί να εξοικειώσει τους/τις φοιτητές/τριες με την μεγάλη και γόνιμη παράδοση ανάλυσης και ερμηνείας του καλλιτεχνικού φαινομένου από τη σκοπιά της ιστορίας, των κοινωνικών και των πολιτικών επιστημών. Επιστρατεύει τόσο εδραιωμένες όσο και καινοτόμες προσεγγίσεις, από την ιστορία της τέχνης και την αισθητική μέχρι την πολιτική οικονομία του καλλιτεχνικού πεδίου και την σύγχρονη φιλοσοφική θεώρηση των σχέσεων τέχνης και πολιτικής.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Τα μαθησιακά αποτελέσματα στις δύο ειδικεύσεις του ΔΠΜΣ “Τέχνη και Δημόσια Σφαίρα” διαμορφώνονται ως εξής:

Α. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στην ειδίκευση «Καλλιτεχνικές Δράσεις και Πρακτικές» οι φοιτητές/τριες αναμένεται να:

  • Έχουν εξερευνήσει (θεωρητικά και πρακτικά) τους περίπλοκους και ποικίλους τρόπους συσχέτισης της τέχνης και των καλλιτεχνικών πρακτικών με την κοινωνική δράση και την πολιτική.
  • Έχουν διερευνήσει πώς η πρακτική τους, και οι τέχνες γενικότερα, μπορούν να ανταποκριθούν στη μεταβαλλόμενη φύση των τρεχουσών και μελλοντικών κοινωνικών, πολιτικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.
  • Έχουν αποκτήσει το απαραίτητο θεωρητικό και μεθοδολογικό υπόβαθρο προκειμένου να προσεγγίζουν κριτικά και να ερμηνεύουν τις καλλιτεχνικές πρακτικές στον δημόσιο χώρο, μέσα από την επαφή τους με μια ποικιλία μεθοδολογιών και προσεγγίσεων.
  • Έχουν εμβαθύνει όσον αφορά στα μορφοπλαστικά και εννοιολογικά τους εργαλεία, επιχειρώντας πειραματισμούς με νέες μορφές καλλιτεχνικών δράσεων και πρακτικών.
  • Έχουν αποκτήσει την ικανότητα να εργάζονται τόσο ανεξάρτητα όσο και συλλογικά και να συνεργάζονται αρμονικά και αποτελεσματικά σε ένα ετερογενές περιβάλλον, διαμορφώνοντας νέους και πρωτοποριακούς τρόπους ερευνητικής σύγκλισης και συσχέτισης μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών και καλλιτεχνικών πεδίων και προσεγγίσεων.
  • Έχουν εφαρμόσει τις ερευνητικές καλλιτεχνικές πρακτικές τους σε υφιστάμενα θεσμικά πλαίσια και σε πραγματικές εργασιακές συνθήκες, μέσα από τις συνεργασίες του ΔΠΜΣ με άλλους φορείς.
  • Έχουν αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητές τους στην ακαδημαϊκή έρευνα.
  • Λειτουργήσουν ως καλλιτέχνες με ειδικές γνώσεις στην δημόσια σφαίρα ή να απασχοληθούν ως επαγγελματίες στον τομέα του πολιτισμού.
  • Διδάξουν καλλιτεχνικά αντικείμενα σε διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης ή να είναι ικανοί ώστε να απασχοληθούν στις δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες.

Β. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στην ειδίκευση «Ιστορική, Πολιτική και Ερμηνευτική Διερεύνηση της Τέχνης» οι φοιτητές/τριες αναμένεται να:

  • Έχουν αναπτύξει και διευρύνει τις ερευνητικές τους ικανότητες όσον αφορά στην εφαρμογή της διεπιστημονικής έρευνας στο πεδίο της τέχνης στη δημόσια σφαίρα και συγκεκριμένα όσον αφορά στη διευρυμένη και γόνιμη παράδοση ανάλυσης και ερμηνείας του καλλιτεχνικού φαινομένου από τη σκοπιά της ιστορίας, των κοινωνικών και των πολιτικών επιστημών.
  • Έχουν εξερευνήσει (θεωρητικά και πρακτικά) τους περίπλοκους και ποικίλους τρόπους συσχέτισης της τέχνης και των καλλιτεχνικών πρακτικών με την κοινωνική δράση και την πολιτική.
  • Έχουν αποκτήσει το απαραίτητο θεωρητικό και μεθοδολογικό υπόβαθρο προκειμένου να προσεγγίζουν κριτικά και να ερμηνεύουν τις καλλιτεχνικές πρακτικές στον δημόσιο χώρο, μέσα από την επαφή τους με μια ποικιλία μεθοδολογιών και προσεγγίσεων.
  • Έχουν εμβαθύνει τόσο σε εδραιωμένες όσο και σε καινοτόμες προσεγγίσεις, από την ιστορία της τέχνης και την αισθητική μέχρι την πολιτική οικονομία του καλλιτεχνικού πεδίου και την σύγχρονη φιλοσοφική θεώρηση των σχέσεων τέχνης και πολιτικής.
  • Έχουν αποκτήσει την ικανότητα να εργάζονται τόσο ανεξάρτητα όσο και συλλογικά και να συνεργάζονται αρμονικά και αποτελεσματικά σε ένα ετερογενές περιβάλλον, διαμορφώνοντας νέους και πρωτοποριακούς τρόπους ερευνητικής σύγκλισης και συσχέτισης μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών και καλλιτεχνικών πεδίων και προσεγγίσεων.
  • Έχουν εξασκήσει και «δοκιμάσει» την έρευνά τους σε υφιστάμενα θεσμικά πλαίσια και σε πραγματικές εργασιακές συνθήκες, μέσα από τις συνεργασίες του ΔΠΜΣ με άλλους φορείς.
  • Έχουν αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητές τους στην ακαδημαϊκή έρευνα.
  • Λειτουργήσουν ως θεωρητικοί της τέχνης με ειδικές γνώσεις στην δημόσια σφαίρα ή να απασχοληθούν ως επαγγελματίες στον τομέα του πολιτισμού.
  • Διδάξουν θεωρία σε συναφές πεδίο της Τέχνης σε διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης ή να είναι ικανοί ώστε να απασχοληθούν στις δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες.